Verplicht AIS: De toekomst?

Vanaf 1 december 2014 zijn op de Rijn alle boten langer dan 20 meter verplicht om AIS te hebben. AIS is een systeem dat signalen uit kan zenden en ontvangen. Hierdoor kunnen andere boten zien waar je vaart. AIS zorgt ook dat jij andere boten met AIS kan zien. Rijkswaterstaat is bezig om de verplichting ook voor andere binnenlandse vaarwateren te laten gelden. Ook de gemotoriseerde beroepsvaart onder de 20 meter moet aan de AIS. Naar aanleiding van dit nieuws ontstond op zeilersforum.nl een aardige discussie, over de mogelijkheid dat straks wellicht alle jachten verplicht AIS moeten hebben.

Sommigen denken dat dit de toekomst gaat zijn. De scheepvaart is over de jaren heen steeds meer gereguleerd, en AIS wordt op steeds meer plekken verplicht gesteld. Volgens hen ligt het in de lijn der verwachting dat ook kleinere schepen er een keer aan moeten geloven. Sommigen speculeren zelfs al over het vervangen van fysieke boeien door een virtueel AIS-signaal. Wordt zo'n verplichting de toekomst? En is dat een goed idee? 

Ik denk zelf dat er heel wat vraagtekens gezet kunnen worden bij een AIS verplichting voor jachten. Je verplicht mensen tot het aanschaffen van een duur systeem, dat nog stroom verbruikt ook. Ook mensen die misschien drie keer per jaar een dagje varen. En waar houdt de verplichting op? Op de Friese meren worden in de zomer tientallen Polyvalkjes verhuurd. Moeten die ook zo'n systeem aan boord? Als AIS verplicht wordt gesteld, moet die verplichting ook gehandhaafd worden. Dat betekent dat de politie zijn handen vol heeft met het op de bon slingeren van dagjesmensen en Duitse toeristen. Die in vervolgens insteenkolenengels uitgelegd moet worden waarom ze precies in overtreding zijn...

En dan is er nog de kwestie privacy. Op de Rijn moeten schepen straks niet alleen AIS ontvangen, ze zijn ook verplicht een signaal uit te zenden. En niet alleen schepen kijken mee. Sites als Marinetraffic.com en Shipfinder.com onderscheppen AIS signalen, en geven de positie van alle zichtbare schepen keurig op een kaartje weer. Wie lid is van het zeilersforum en met zijn AIS-zender ingeschakeld zee kiest, heeft kan erop rekenen dat zijn verrichtingen uitgebreid becommentarieerd worden. Op zich een onschuldig fenomeen, maar het geeft wel aan dat je privacy zo ongeveer nul komma nul is. En dat is minder onschuldig. Het uitzenden van dit soort signalen is illegaal, maar de Nederlandse overheid treedt niet acief op tegen dit soort sites. Voorlopig is iedereen met AIS dus nog publiekelijk te volgen via internet. Los van deze sites is AIS ook heel erg handig voor de overheid zelf. Zo kun je iedereen mooi in de gaten houden. En daar zijn overheden vandaag de dag dol op...

Goed, verplicht AIS geeft wat meer gedoe, en er zijn wat bezwaren wat betreft privacy. Maar het hoofddoel van AIS is toch het verhogen van de veiligheid? Als op een druk vaarwater alle boten op de AIS te zien zijn, gebeuren er vast minder ongelukken. Maakt dat die nadelen niet ruimschoots goed?

Op het eerste gezicht valt hier iets voor te zeggen. Maar het is nog maar de vraag of verplicht AIS op jachten de veiligheid echt zal verhogen. Als alle pleziervaartuigen in Nederland een AIS signaal uit zullen zenden, bestaat er een reëel gevaar dat de beroepsvaart door de bomen het bos niet meer kan zien. Op een zonnige dag varen er op het IJsselmeer tientallen, zo niet honderden jachten. Als die allemaal op een AIS scherm worden weergegeven, verandert het IJsselmeer in één grote wolk paarse stippen. Daar wordt een binnenvaartschipper ook niet veel wijzer van.

Op het zeilersforum werd terecht opgemerkt dat een beetje navigatiesoftware pakket daar toch wel omheen kan werken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een filter, waardoor je kunt kiezen bepaalde categorieën scheepvaart niet meer weer te geven. Met een druk op de knop verdwijnen alle jachten van je scherm. Overzichtelijker voor de binnenvaartschipper, dat zeker. Maar veiliger? Niet echt. 

Geef je als jacht verplicht je privacy op, moet je verplicht aan een duur systeem, waar ook handhaving bij komt kijken, en wat is het netto resultaat? Je wordt nog steeds niet gezien door de binnenvaart! Geen goeie deal, als je het mij vraagt. 

AIS is een prima systeem, maar stel het niet verplicht aan kleine plezierboten. Dat werkt juist averechts.

 

Als zeiler wil je niet altijd op de voet gevolgd worden..