Snel en makkelijk verstelbare zonnepanelen monteren

Af en toe krijgen wij vragen over zonnepanelen. We hebben een kleine, simpele boot. Alles moet zoveel mogelijk low-budget. Zo ook onze zonnepanelen. Toch zijn we zeer tevreden met de oplossing die we nu hebben. Onze zonnepanelen kunnen we in twee richtingen verstellen. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen? In deze post laat ik zien dat je met creatief denken en een beetje handigheid aardig ver kan komen.

Onze wensen

Onze zonnepanelen zijn geplaatst in 2013. We wilden gebruik kunnen maken van onze elektrische stuurautomaat, maar tegelijkertijd niet teveel afhankelijk zijn van walstroom. We wilden ook eens een nachtje voor anker kunnen doorbrengen. De zonnepanelen waren dus meer dan een duurzaam aardigheidje. Het doel was dat zij als serieuze energiebron gingen dienen.

In die periode waren we erg druk met de voorbereidingen voor onze grote reis. Daarom was er geen tijd om een compleet uitgedacht systeem te bouwen. We zochten naar een oplossing die ons in ieder geval tijdens de Kanaaleilanden-reis van dienst zou zijn, zonder rigoureuze, definitieve aanpassingen aan onze boot. Ook wilden we de kosten zoveel mogelijk beperken.

Onze boot is niet de makkelijkste boot om een paar zonnepanelen op te zetten. Zeker niet als die nog iets moeten opbrengen ook. We hebben een kleine boot met een spits kontje. Daarop is geen ruimte voor een groot zonnepaneel. Hoe kom je dan aan je stroomopbrengst? Als het in de lengte niet past, dan moet het maar uit de breedte komen. In ons geval betekende dat een keuze voor kleinere en beweegbare panelen. Doordat we die naar de zon toe kunnen draaien, kunnen zij meer licht opvangen.

Tegelijkertijd wilden we onze oplossing natuurlijk ook simpel houden. Liever geen gaten boren in de romp, geen nieuwe metalen steun erbij. Dat betekende dat we voor de bevestiging van de panelen waren aangewezen op bestaande punten, zoals de hekrailing en het achterstag. Hoe verenig je die eisen in een werkende oplossing?

 

De oplossing

Dat bleek nogal een uitdaging. Maar de aanhouder wint: na een hoop schetsen, nadenken en puzzelen, kwam mijn vriend toch met een werkbare oplossing. Er werd gekozen voor twee zonnepaneeltjes. Deze paneeltjes zijn geplaatst op een U-vormige RVS buis, die weer aan de hekrailing bevestigd is. Ook kwam er een bevestigingspunt met het achterstag, in de vorm van een verstelbaar lijntje. Daar hangt het U-profiel aan vast. Door dit lijntje langer en korter te maken kan de U-vormige buis omhoog en omlaag bewogen worden.

De zonnepanelen zitten met een beweegbare verbinding vast aan de U-buis. Daardoor kunnen ze ook individueel versteld worden. Ze kunnen linksom en rechtsom draaien, om de as van de buis waar ze op vast zitten. Omdat ze over twee richtingen verstelbaar zijn, kunnen ze meer licht opvangen en zijn ze extra efficiënt. Omdat een tekening meer zegt dan duizend woorden: zie de illustratie hieronder.

Schematische tekening van de bevestiging van onze zonnepanelen

Hoe maak je zoiets?

Het bedenken van zo'n constructie is één ding, het maken ervan iets anders. Om de kosten zo laag mogelijk te houden, is er een beetje handigheid en creativiteit vereist. Voor het maken van de U-buis gebruikten we een buis van tweeënhalve meter lang, doorsnee 2,5 centimeter. Dit soort buizen zijn bij iedere bouwmarkt verkrijgbaar. Mijn vader, die met metaal werkt, heeft de buis voor ons in een U-vorm gebogen. Niet iedereen heeft een handige vader, uiteraard. Een andere oplossing zou zijn om een U-profiel van drie losse buizen te maken, door metalen verbindingsstukken te gebruiken.

In plaats van een aluminium buis te buigen, kan men ook een U-vormige buis maken door drie losse buizen met verbindingsstukken aan elkaar vast te maken

De zonnepanelen zijn op het U-profiel bevestigd met zogenaamde trussklemmen. Dit zijn klemmen die vooral gebruikt in de licht en geluids-industrie (Mijn vriend had vroeger een bijbaan als podiumtechnicus, vandaar). Deze klemmen zijn draaibaar. Daardoor kunnen de zonnepanelen individueel gedraaid worden. Trussklemmen zijn niet de mooiste oplossing. Ook zijn ze nogal gevoelig voor roest. Maar ze zijn wel heel erg handig, en nog erg goedkoop ook. Meestal kosten ze zo'n vijf tot zeven euro. Gewoon op internet te bestellen.

De zonnepanelen zitten met draaibare trussklemmen vast

Eerst zat ook het U-profiel zelf met trussklemmen vast op de hekrailing. Maar omdat we vaak met onze rug tegen de hekrailing zitten, en deze klemmen nogal lomp zijn, zat dat toch niet prettig. Daarom hebben we ervoor gekozen het U-profiel zelf met iets kleinere, maar duurdere metalen T-stukken vast te zetten. 

Het U-profiel zit met een T-stuk vast aan de hekrailing

De panelen zelf zijn vrij goedkope exemplaren, gewoon op internet besteld. Ze zijn dertig watt per stuk. De panelen zijn in serie aangesloten.  Een slimme omvormer zorgt ervoor dat de panelen efficiënter op de accu laden. Wij hebben een Victron MPPT 75/15. Dit is een beetje veel omvormer voor twee dertig watt paneeltjes. Deze omvormer is destijds dan ook op 'op de groei' gekocht, omdat onze opstelling nog niet als definitieve opstelling bedoeld was. Zo'n omvormer is vrij prijzig (rond de honderd euro) maar zorgt wel voor een grotere opbrengst. En daar was het ons uiteraard mede om te doen.

 

Praktisch, quick and dirty

Omdat het profiel en de panelen op bestaande verbindingen gemonteerd zijn, kan het geheel vrij makkelijk gedemonteerd worden. Vorig jaar hebben we geen grote reizen gemaakt, en zijn de panelen gewoon in de schuur gebleven. Dit jaar hebben we ze er weer opgezet, voor onze tocht naar Engeland.

De stellage was ooit bedoeld als snelle tussenoplossing, zodat we in ieder geval een paar zonnepanelen zouden hebben voordat we naar de Kanaaleilanden vertrokken. Inmiddels gaat deze stellage alweer twee seizoenen mee. Je kunt dus rustig zeggen dat we nog steeds erg tevreden zijn met deze oplossing (kudo's voor mijn vriend!). En dat voor relatief weinig geld.

Uiteraard is de hier beschreven stellage niet dé oplossing die werkt voor iedere boot. Elke boot is weer anders. Maar zo is deze post ook niet bedoeld. Het is meer ter illustratie. Als je een beetje handig bent, creatieve oplossingen kan verzinnen en verder kijkt dan de watersportwinkel, kun je soms hele aardige dingen doen, zo blijkt!

 

Onze zonnepanelen kunnen individueel van elkaar gedraaid worden