Langszij liggen, hoe heurt het eigenlijk?

Bij grote drukte is het niet anders, dan moet je aan elkaar gaan liggen..

Bijna iedereen die zeilt heeft het wel eens meegemaakt. Een drukke haven, waar geen plaatsje aan de kant vrij is. Dan zit er niets anders op dan je boot vast te maken aan een andere boot. Meestal worden wij hartelijk verwelkomd. Maar er zit ook wel eens iemand bij die er duidelijk geen zin in heeft.

Zulke voorvallen zetten me aan het denken. Zijn er eigenlijk regels voor het langszij liggen aan een andere boot? Ik vroeg het op zeilersforum.nl, waarna een interessante discussie ontstond. Langszij 'mogen' liggen blijkt geen gunst te zijn van een aardige buurman. Het is een wettelijk recht, vastgelegd in het BinnenvaartPolitieRegelement. Een van de forumleden merkte terecht op dat je je af moet vragen of je wel langs een chagrijn wilt liggen, maar formeel gezien mag het dus wel. Ook als de andere partij het daar niet mee eens is. Naast de wettelijke regels gelden er uiteraard ook een hoop ongeschreven regels. Beleefdheidsregels, ofwel, etiquette. 

Vaak is etiquette een kwestie van gezond verstand. Niet met modderlaarzen over andermans boot stampen, niet tot vier uur in de avond met luide muziek het feestbeest uithangen en met een kleine boot, waar mogelijk, afmeren aan boten van dezelfde maat. Kleine boten sluiten vaak de rij, dus is het zonde om aan een grotere boot te gaan liggen, omdat daar meerdere andere schepen aan vast kunnen. Hartstikke logisch, nietwaar?

Over andere zaken bleven de meningen verdeeld. Zelf ervaar ik bijvoorbeeld het niet buiten hangen van stootwillen als onbeleefd. Ik krijg dan het gevoel dat de bemanning van de boot liever geen langsliggers heeft. Als wij aan de kade liggen hangen we dus altijd twee stootwillen uit. Zo willen we aan anderen laten zien dat zij welkom zijn. Maar volgens anderen gaat die actie juist tegen alle beleefdheidsregels in. Dit schijnt van oudsher namelijk als teken van wantrouwen gezien te worden. Kennelijk ga je er al vanuit dat je buurman/vrouw niet kan varen, want waarom zou je anders al dat rubber buiten hangen? Zo had ik het nog niet bekeken! Maar ja, ik vaar ook maar pas sinds een jaar of vier, vijf, dus ik weet niet zoveel van 'oudsher'. En zo bleek, met mij meerdere zeilers.

Een andere kwestie waar de meningen over verschilden, was de manier waarop je naar de kant hoort te gaan. Overdag gun je mensen hun privacy, dus ga je zoals de regel voorschrijft, over het voordek. Maar doe je dat 's nachts ook? Wanneer er mogelijk mensen in de voorpunt (onder het voordek) liggen te slapen? De een vindt het beter om dan door de kuip te gaan. Maar volgens de ander hoor je de regels vrij strikt op te volgen. Dus nooit door de kuip, ook 's nachts niet, tenzij anders afgesproken met de betreffende buurman/vrouw.

Dus de vraag blijft; hoe 'heurt' het nou eigenlijk? Is het erg, dat er zoveel zeilers niet op de hoogte zijn van de ongeschreven regels? En het door die onwetendheid, met de beste intenties 'fout' doen?

Misschien niet. Want, wat betekent 'fout' nu eigenlijk? Niet strikt volgens de regels? Of in strijd met de gedachte achter die regels?

Verschillende lezers wezen op het doel van etiquette. Deze regels zijn bedacht om mensen, in de sociale omgang met elkaar, zich op hun gemak te laten voelen. En als die regels juist het tegenovergestelde bewerkstelligen, dan is het misschien tijd om die regels te veranderen. Misschien is stootwillen buiten hangen 'van oudsher' onbeleefd. Maar als het merendeel van de zeilers niet op de hoogte is van de oude regel voelen zij zich juist onwelkom als de willen niet buiten hangen. Dat staat haaks op het doel waarvoor die beleefdheidsregel ooit bedacht is. Dus wie de ander op zijn gemak wil stellen, kan ze, naar mijn mening, beter wel buiten hangen.

Wat de discussie over schepen passeren betreft, is de oude regel (altijd over het voordek) misschien zo gek nog niet. Altijd over het voordek, tenzij anders afgesproken. Je weet nooit helemaal zeker of de boot in diepe rust verzonken is. Ook niet in de nachtelijke uren. Misschien is de bemanning wel een stel nachtuilen, die om half drie 's nachts nog binnen zitten te borrelen, met het kajuitluik open. Of is iemand al voor dag en dauw opgestaan. Daar komt nog bij dat, je als je door de kuip loopt, in veel gevallen ook slapers zult storen. Vaak is immers de hondenkooi ook bezet. Door kinderen, opstappers, of zeilers die de voorpunt als opberghok gebruiken.

Misschien ben ik niet op de hoogte van alle oude, ongeschreven regels. Misschien doe ik alsnog veel dingen die eigenlijk tegen de regels zijn. Maar ik probeer zo veel mogelijk rekening met de ander te houden. Dat is immers het ideaal achter de etiquette. En als je tijdens je zeiltrips zoveel mogelijk naar die gedachte probeert te leven, ben je in mijn mening al een heel eind.. 

EDIT: Naar aanleiding van deze blog wees Maarten Stuurman mij erop dat veel van deze ongeschreven regels toch niet zo 'ongeschreven' zijn. Ze maken deel uit van officiële vaaropleidingen, zoals het CWO. Daarnaast zijn ze op te zoeken in de verschillende naslagwerken, zoals het boek "de Zeilsport" van Ir. J.Loeff of "Zeilen van beginner tot gevorderde" van Heijnen en Tolsma.

Ook kwamen er veel reacties binnen van lezers, die mij wezen op bepaalde do's, don'ts en terugkerende ergernissen bij het aanmeren. Die heb ik in deze post op een rijtje gezet. 

Meestal lukt het gelukkig wel om het gezellig te houden!