Over angst

Op het water kun je je hoofd leeg maken. Maar soms boezemt de zee ook angst in, en niet geheel onterecht..

Afgelopen week struikelde ik op internet een paar keer over het thema zeilen en angst. Op een internationale Facebookgroep voor zeilers liep een levendige discussie over angst, en hoe daarmee om te gaan. Ook kwam ik een eerlijk verhaal over angst tegen op het blog van Puff The Magic Dragon. De bemanning van Puff, Frieda en Leon, hebben besloten om dit jaar niet door te zeilen naar de stille Zuidzee. De Atlantische oversteek was hen zwaar gevallen, vooral door de constante stress die deze oversteek met zich meebracht. Daarom hebben ze ervoor gekozen om een jaartje rustig aan te doen.

Ikzelf begrijp die beslissing volkomen. De Kanaaleilanden waren een prachtig zeilgebied, maar we vonden het af en toe wel heel erg pittig. En nu ik meer ervaring heb, zie ik ook meer gevaren. Ik kan me dus wel een voorstelling maken bij die stress. Sterker nog, een oceaanoversteek, dat zou ik zelf niet eens durven! Een oversteek van een paar dagen gaat nog, maar eentje van een paar weken, nee, niks voor mij. Wat dat betreft vind ik Frieda en Leon sowieso al helden..

Veel zeezeilers, waaronder ikzelf, hebben dus in meer of mindere mate met het fenomeen 'angst' te maken. Niet zo raar, eigenlijk. Het is ook nogal wat, dat zeezeilen. In je eentje of met een paar man in een relatief kleine dobber de grote zee op. Je bent overgeleverd aan de omstandigheden, en als er iets gebeurt is hulp niet zomaar bij je. Een beetje angst is dan wel gepast.

In de Facebook-discussie kwamen er verschillende strategieën voorbij om met die angst om te gaan. Van 'zorg dat je je veiligheid goed voor elkaar hebt' (aan te raden) tot aan 'rum' (minder aan te raden!). Grofweg lijken die strategieën in drie verschillende groepen onder te verdelen. Allereerst kan je de situatie zelf aanpakken. Als je op zee gaat zeilen, brengt dit een zeker gevaar met zich mee. Je kunt dit gevaar zo klein mogelijk maken, door zo min mogelijk aan het toeval over te laten. Altijd verstandig. Als je, ondanks dat, nog steeds bang bent, kan je ook je gevoel van angst aan proberen te pakken. Jezelf voorhouden dat je angst nergens voor nodig is. Veel zeilers bestrijden hun angst door zichzelf te vertellen dat ze in het gewone verkeer waarschijnlijk meer gevaar lopen dan tijdens dat gevaarlijke zeezeilen.

En dan kan je er ook nog voor kiezen om te accepteren dat angst er soms bijhoort. Een van de zeilers vertelde dat hij weliswaar weleens bang is op het water, maar dat hij die angst liever heeft dan de stress van het dagelijkse leven. De angst op het water is angst voor directe, concrete gevaren. Vechten of vluchten, net als in de oertijd. Dat soort angst is natuurlijker voor ons dan de vage, altijd aanwezige stress van deadlines, hypotheken of belastingaanslagen. In zijn ervaring maakt de angst op het water scherp, terwijl de dagelijkse stress hem juist verdooft. Een interessant gezichtspunt.

Mijn eigen voorkeur gaat ook uit naar die laatste strategie, acceptatie. Zeker als die angst zich niet heel makkelijk weg laat redeneren. Het is naar mijn idee heel normaal om een beetje bang te zijn. Die gevoelens proberen te ontkennen, is een zinloos gevecht met jezelf, dat onnodig veel energie kost. Dus respecteer ik mijn angst, in plaats van hem weg te drukken. En nog belangrijker, ik respecteer mijn grenzen. Als ik iets eigenlijk niet durf, dan doe ik dat ook gewoon niet. Een oversteek zoals Frieda en Leon die maakten, zit er dus ook voorlopig nog niet in. Stiekem hoop ik natuurlijk wel dat door die relaxte aanpak, die grenzen 'vanzelf' eens op gaan schuiven. Maar als dat niet zo is, dan is het maar niet zo. Want zo werkt het ook: als ik héél graag iets wil, en dat hoop te bereiken door 'los te laten', dan is loslaten wel het láátste wat mij lukken gaat! Ook leren loslaten moet je los kunnen laten..

Hoe gaan jullie om met die angst?