Hoe pak je vermoeidheid aan?

Zeilend de zonsondergang tegemoet, de nacht in. Hoe blijf je ook tijdens meerdaagse tochten fit?

Zoals de meesten van jullie wel weten, zijn wij afgelopen zomer met onze boot naar de Kanaaleilanden geweest. De langste etappe (de oversteek van de Seinebaai) duurde ongeveer achtentwintig uur. Na die achtentwintig uur waren we flink vermoeid. En dat is een probleem. Willen we in de toekomst andere interessante bestemmingen aandoen, dan zullen we langere oversteken moeten leren maken. Waarom waren we zo vermoeid? En hoe kunnen we die vermoeidheid in de toekomst voorkomen?

Komt onze vermoeidheid door het wachtensysteem dat we aan boord aanhielden? Dat zou een logische verklaring zijn. Bij een wachtensysteem slaap en stuur je om de beurt, in wachten van drie tot zes uur. Veel mensen hebben hier moeite mee. Het is immers een ander ritme dan je normaal gewend bent. Zelf denk ik echter dat het andere ritme voor ons niet het echte probleem is. We hebben eerder met een wachtensysteem gewerkt, en kwamen toen prima uitgerust aan. Maar wat is het probleem dan wel? Is het wellicht een kwestie van te weinig bemanning? 

De eerdere oversteken waren met een crew van vier. Toen we de Seinebaai overstaken, zeilden we met zijn tweeën. Als dan gaat slapen, laat je de ander alleen achter. Ik merkte dat ik daar moeite mee had. Bij iedere bonk schoot ik naar buiten, om te kijken of alles nog wel goed ging. Zo kom je natuurlijk niet tot rust. En dan was er nog het probleem van mogelijk gevaar. Die lichtjes, wat is dat? Een boot? En komt hij onze kant op? Als de ander slaapt moet je die inschatting in je eentje maken. Je weet niet zeker of je het bij het rechte eind hebt. De ander toch maar even wakker maken? Iemand die een keer is wakker gemaakt voor een second opinion, heeft niet de kans gehad om uit te rusten. Een oversteek met zijn tweeën is voor ons dus een stuk lastiger dan een oversteek met zijn vieren.

Toch denk ik dat de kern van ons probleem ook niet bij de grootte van de bemanning ligt. Bemanningen van een of twee personen blijken keer op keer prima in staat de oceaan over te steken. Dus waarom hebben wij er zo'n moeite mee? 

Ik denk zelf dat het te maken heeft met een gebrek aan vertrouwen. Mijn vertrouwen in mijn eigen kunnen en het kunnen van de ander. Dat probleem komt met een crew van twee scherper naar voren dan met een crew van vier. Hoe pak je zo'n gebrek aan vertrouwen aan? Ik bedacht een aantal mogelijke oplossingen voor mijn probleem, en legde die voor aan het zeilersforum. Daar kreeg ik waardevolle input. Ook werden er oplossingen aangedragen waar ik zelf nog niet aan had gedacht. Ik heb een paar van de belangrijkste even op een rijtje gezet:

-Lijn je altijd aan, ook al is het 'maar' een windkrachtje drie. Het idee dat de ander aan de boot vast zit, geeft al een heleboel vertrouwen. 

-Schaf een AIS zender en ontvanger aan. Hierdoor kunnen andere boten zien waar je vaart. Zo weet jij dat je gezien bent. Ook kun je één oogopslag zien wat die vage lampjes aan de horizon zijn en waar ze heen gaan. Dat geeft ook rust.

-Laat de stuurautomaat het roer bedienen. Een persoon die in zijn eentje een boot door de nacht moet sturen, is sneller moe. Ook kan hij niet zomaar een snack uit de kajuit halen, of een rifje steken. Dat betekent dat de tweede persoon altijd stand-by staat om de stuurman te helpen als dat moet. Echt alles uit handen geven om eens uitgebreid te gaan slapen is er niet bij. Je doet een klein tukje, vaak met je zeilpak nog aan. Ook vermoeiend. Dat moet dus anders!

-En last but not least: Meer zeilen. Met de ervaring komt het vertrouwen vanzelf...

Nu is het tijd om die oplossingen eens in de praktijk te gaan brengen. Aanlijnen, dat deden we altijd al. Ooit hadden we een instructeur die daar heel streng in was. De gewoonte om altijd aangelijnd te zijn, is gebleven. Maar de stuurautomaat, daar moesten we nog aan wennen. We hadden er wel één, maar tijdens de tocht naar de Kanaaleilanden hebben we die haast niet gebruikt. Dom!  

Twee weken geleden maakten we een wintertocht, een mooie gelegenheid om eens met de stuurautomaat te gaan spelen. Wat zeilt dat relaxed! Niet de hele tijd bezig zijn met sturen of de zeilen. Vier handjes vrij in plaats van twee. Binnen kunnen gaan zitten als het koud is. Het waren maar korte tochtjes die we gemaakt hebben, maar ik merk nu al dat het rust geeft. Die automaat gaan we dus vaker gebruiken, ook op langere trajecten.  

Volgende zomer hopen we een rondje Helgoland te kunnen maken. Een ideale gelegenheid om te oefenen met een oversteek die langer is dan we tot nu toe gewend waren, (maar ook weer niet te lang). Zo komt die ervaring vanzelf. Of we volgend jaar al een AIS systeem aanschaffen, daar zitten we nog over te dubben. Zelf denk ik dat, áls we het doen, dat ook een heleboel vertrouwen brengt. Ik houd jullie in ieder geval op de hoogte!